Het VMBO (Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs) is een belangrijk onderdeel van het Nederlandse onderwijssysteem. Het biedt jongeren de kans om zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt, maar ook door te stromen naar vervolgonderwijs, zoals de MBO of zelfs de Havo. Op deze website behandelen we de verschillende VMBO-niveaus, de vakken die je per niveau krijgt, de duur van de opleiding en de mogelijkheden die je hebt na het VMBO.
Het VMBO is een vierjarige middelbare schoolopleiding die jongeren voorbereidt op de beroepspraktijk, maar ook voor een doorstroom naar het MBO of Havo. Het VMBO richt zich op zowel theoretische kennis als praktische vaardigheden. De opleiding is verdeeld in verschillende niveaus, zodat leerlingen op hun eigen tempo en niveau kunnen leren.
Er zijn vier verschillende VMBO-niveaus die studenten kunnen volgen, afhankelijk van hun leervermogen en ambities. Elk niveau heeft zijn eigen focus en moeilijkheidsgraad. De niveaus zijn als volgt:
Dit niveau is bedoeld voor leerlingen die een praktische leerroute zoeken. Het richt zich op basiskennis en vaardigheden die nodig zijn voor specifieke beroepen. De leerlingen in het basisniveau krijgen meer praktijkgerichte vakken dan theoriegerichte vakken.
Vakken op Basisniveau:
Nederlands
Engels
Wiskunde
Natuur en techniek
Geschiedenis
Lichamelijke opvoeding
Keuzevakken, afhankelijk van het gekozen beroep (bijvoorbeeld techniek, zorg, of economie)
Duur: De opleiding duurt vier jaar.
Wat kun je na het Basisniveau doen?
Na het behalen van het VMBO Basis kun je doorstromen naar het MBO voor een niveau 1 of 2 opleiding, afhankelijk van je gekozen vakgebied. Dit kan leiden tot beroepen zoals timmerman, verkoopmedewerker of zorgassistent.
Het kaderniveau is een stapje hoger dan het basisniveau en biedt een breder scala aan vakken. Dit niveau is geschikt voor leerlingen die meer theoretische vakken aankunnen, maar die nog steeds praktisch werk willen doen in hun toekomstige beroep.
Vakken op Kaderniveau:
Nederlands
Engels
Wiskunde
Natuur en techniek
Economie
Lichamelijke opvoeding
Keuzevakken, afhankelijk van de gekozen richting (bijvoorbeeld administratie, techniek, of zorg)
Duur: Ook dit niveau duurt vier jaar.
Wat kun je na het Kaderniveau doen?
Na het behalen van het VMBO Kader kun je doorstromen naar een MBO niveau 3 of 4 opleiding. Dit opent de deur naar beroepen zoals junior manager, technisch specialist of administratief medewerker.
De theoretische leerweg (VMBO T niveau) is het meest academische niveau binnen het VMBO. Dit niveau biedt een stevige theoretische basis en is vooral geschikt voor leerlingen die een vervolgopleiding willen volgen op de Havo of het MBO.
Vakken op VMBO T-niveau:
Nederlands
Engels
Wiskunde
Natuur- en scheikunde
Aardrijkskunde
Geschiedenis
Lichamelijke opvoeding
Duur: Dit niveau duurt vier jaar en bereidt je voor op verder onderwijs.
Wat kun je na het VMBO T-niveau doen?
Na het behalen van het VMBO T-diploma kun je doorstromen naar de Havo, maar ook naar het MBO niveau 4. Dit biedt meer mogelijkheden voor verdere studierichtingen zoals management, gezondheidszorg of techniek. Voor leerlingen die graag door willen leren, is dit niveau vaak de beste keuze.
Naast de basis-, kader- en theoretische leerweg biedt het VMBO ook de gemengde leerweg (GL). Deze leerweg is bedoeld voor leerlingen die theoretisch sterk zijn, maar daarnaast ook graag praktisch bezig zijn. Het is een mooie tussenweg tussen de kaderberoepsgerichte leerweg en de theoretische leerweg (VMBO T).
Wat is de Gemengde Leerweg?
De gemengde leerweg lijkt sterk op de theoretische leerweg (VMBO T), maar het grote verschil is dat leerlingen in de GL één praktijkgericht vak volgen. Dit vak sluit aan bij een beroepsrichting, zoals zorg en welzijn, economie, techniek of groen. Daardoor krijgen leerlingen een beter beeld van de praktijk, terwijl ze tegelijk een volwaardig theoretisch diploma behalen.
Vakken op de Gemengde Leerweg
Leerlingen in de gemengde leerweg volgen in principe dezelfde algemene vakken als bij VMBO T, zoals:
Nederlands
Engels
Wiskunde
Natuurkunde/scheikunde
Geschiedenis
Aardrijkskunde
Plus:
Eén praktijkgericht profielvak, bijvoorbeeld:
Dienstverlening en producten
Zorg en welzijn
Economie en ondernemen
Produceren, installeren en energie
Duur van de Gemengde Leerweg
Net als de andere VMBO-leerwegen duurt de gemengde leerweg vier jaar.
Wat kun je na de Gemengde Leerweg doen?
Met een diploma van de gemengde leerweg kun je:
Doorstromen naar het MBO niveau 4, net als met een diploma van de theoretische leerweg.
In sommige gevallen, als je cijfers goed zijn en je motivatie sterk is, ook doorstromen naar de Havo, al gebeurt dat iets minder vaak dan bij VMBO T.
De belangrijkste verschillen en overeenkomsten van de vier VMBO-niveaus vind je in de tabel hieronder.
Voor sommige leerlingen is er de mogelijkheid om via een pre-Havo traject door te stromen naar de Havo, zelfs als ze oorspronkelijk in het VMBO zaten. Dit is een overgangstraject voor leerlingen die het VMBO T-niveau hebben afgerond en die een extra jaar op de Havo willen volgen om hun kans op succes te vergroten.
Duur van Pre-Havo: Dit traject duurt meestal één jaar, waarna je de overstap naar de Havo kunt maken.
Wat kun je na Pre-Havo doen?
Na het volgen van het Pre-Havo-programma kun je doorstromen naar de Havo en later naar het WO (Wetenschappelijk Onderwijs), afhankelijk van je interesses en ambities.
Het is mogelijk om tijdens je VMBO-opleiding je niveau te ophogen. Dit betekent dat je van een lager niveau (bijvoorbeeld VMBO Basis of Kader) kunt doorstromen naar een hoger niveau (bijvoorbeeld VMBO T) als je vooruitgang boekt en je theoretische vaardigheden kunt verbeteren. Het ophogen gebeurt meestal aan het eind van de tweede of derde leerjaar.
Om je niveau te verhogen, moet je voldoen aan bepaalde eisen, zoals goede cijfers, motivatie en een positieve advies van je docenten. Dit is een goede optie voor leerlingen die het gevoel hebben dat ze meer aankunnen dan ze aanvankelijk hadden gedacht.
De vakken die je op het VMBO volgt, zijn afhankelijk van het niveau en de richting die je kiest. Er zijn drie hoofdgroepen van vakken:
Theoretische vakken: Zoals Nederlands, Engels, Wiskunde en Geschiedenis.
Praktijkgerichte vakken: Afhankelijk van je vakkenpakket kun je kiezen voor bijvoorbeeld techniek, economie, zorg en welzijn, of horeca.
Keuzevakken: Deze variëren per school en kunnen vakken omvatten zoals Informatica, Drama of Kunst.
Na het behalen van je VMBO-diploma zijn er verschillende mogelijkheden, afhankelijk van het niveau dat je hebt behaald:
De meest directe route na het VMBO is het MBO. Hier kun je je verder specialiseren in een bepaald vakgebied en een diploma behalen op niveau 2, 3 of 4.
Heb je het VMBO T-diploma gehaald, dan kun je doorgaan naar de Havo en daar je middelbare schoolopleiding afronden. Dit opent de deur naar het WO voor een universitaire studie.
Na het VMBO Basis of Kader kun je ook direct aan het werk gaan. Veel jongeren kiezen ervoor om in de praktijk ervaring op te doen en verder te leren op het MBO.
Voordat een kind naar het voortgezet onderwijs gaat, ontvangt het aan het einde van groep 8 een schooladvies van de basisschool. Dit advies bepaalt op welk niveau het kind het beste kan instromen in het voortgezet onderwijs, bijvoorbeeld op VMBO basis, kader, of theoretisch (VMBO T).
Het schooladvies wordt gegeven door de leerkracht(en) van groep 8 en is gebaseerd op de leerprestaties, werkhouding, motivatie en ontwikkeling van het kind in de bovenbouw van de basisschool. Het advies is bedoeld als een realistische inschatting van welk onderwijsniveau het beste past bij de leerling.
Een kind dat bijvoorbeeld goed is in praktijkopdrachten en leert door te doen, krijgt mogelijk een advies voor VMBO Kader. Iemand die juist goed is in begrijpend lezen, rekenen en theoretisch leren, komt eerder uit op VMBO T of Havo.
De doorstroomtoets is een landelijke toets die alle leerlingen in groep 8 maken. Deze toets meet de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen. Bekende toetsen zijn de Cito-toets, IEP, Route 8, en Dia-toets.
Het resultaat van de doorstroomtoets kan worden gebruikt om het schooladvies te bevestigen of te heroverwegen. Als een leerling beter scoort dan het oorspronkelijke advies, is de school verplicht om het advies te heroverwegen. Zo kan een leerling die bijvoorbeeld VMBO Kader als advies kreeg, maar op VMBO T-niveau scoort, alsnog een hoger advies krijgen.
Voor ouders is het belangrijk om te beseffen dat goede voorbereiding op de doorstroomtoets een verschil kan maken in het uiteindelijke schooladvies. Met een goed oefenboek voor de doorstroomtoets kan je kind:
Wennen aan de vraagstelling en opbouw van de toets.
Oefenen met rekenen, taal, begrijpend lezen en spelling.
Zelfvertrouwen opbouwen voor de echte toets.
Mogelijk een hoger niveau scoren dan verwacht.
Oefenen verhoogt de kans op een passend of zelfs hoger schooladvies, wat de toekomstmogelijkheden voor je kind aanzienlijk kan verruimen. Zeker als je kind twijfelt tussen twee niveaus, kan het verschil maken tussen bijvoorbeeld VMBO Kader en VMBO T.
Het VMBO biedt een solide basis voor leerlingen met uiteenlopende talenten en leerstijlen. Of je kind nu op zoek is naar een praktijkgerichte opleiding (basis of kader) of juist theoretisch sterk is en verder wil leren (VMBO T of doorstroming naar Havo), er zijn volop mogelijkheden binnen het Nederlandse onderwijssysteem.
Het traject naar het juiste VMBO-niveau begint echter al in groep 8, met het schooladvies en de doorstroomtoets. Een goede voorbereiding op deze toets kan het verschil maken tussen een passend of zelfs hoger schooladvies. Zeker voor leerlingen die twijfelen tussen niveaus, zoals kader of theoretisch, kan een hogere score deuren openen naar meer uitdagend onderwijs.
Daarom is het aan te raden om op tijd te beginnen met oefenen. Met een geschikt oefenboek voor de doorstroomtoets geef je je kind een waardevolle voorsprong. Het vergroot niet alleen de kans op een hoger advies, maar ook het zelfvertrouwen en de toetsvaardigheid.